Chả dam, một món ăn tưởng chừng đã bị lãng quên, đang trải qua cuộc cách mạng ẩm thực tại xã Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Nhờ sự nỗ lực của chị Trần Thị Hậu, món ăn từ những năm tháng khốn khó đã trở thành đặc sản nổi tiếng và được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, tạo nên làn sóng mua sắm mạnh mẽ từ thực khách.
Nguồn Gốc Món Ăn
Làng Tân Nhượng, thuộc xã Hưng Nguyên, nổi tiếng với món chả dam từ lâu đời. Đây không chỉ là món ăn mà còn gắn liền với ký ức của biết bao thế hệ người dân nơi đây. Trong những năm tháng khó khăn, đặc biệt là trong thời kỳ chiến tranh, món chả dam do cha ông sáng tạo ra, từ cua đồng và ốc, đã giúp cải thiện bữa ăn hàng ngày cho nhiều gia đình.
Người dân bắt cua đồng (còn gọi là dam) và ốc, chế biến thành thức ăn bằng cách kết hợp với rau củ từ vườn quanh nhà. Khi đó, cua đồng được biết đến là nguyên liệu chính và món chả dam được làm từ các loại nguyên liệu khác nhau như bột khoai, gia vị, rồi nướng hoặc kho với nhau để dùng cho những mùa giáp hạt.
Đổi Mới và Phục Hồi
Năm 2022, thấy nhu cầu sốt sắng về món ăn quê hương, chị Trần Thị Hậu quyết định khôi phục chả dam với mong muốn đưa món ăn này trở lại và phát triển thành sản phẩm hàng hóa đặc trưng của quê hương. Ý tưởng này không hề dễ dàng và đã gặp không ít hoài nghi từ người dân.
Chị Hậu đã dành thời gian nghiên cứu và thử nghiệm để phục hồi đúng hương vị chả dam. Chị quyết định thay thế bột khoai bằng bột gạo để tạo ra công thức hoàn chỉnh cho món chả dam.
Quy Trình Chế Biến
Chị Hậu chia sẻ rằng việc chuẩn bị nguyên liệu rất công phu. Cua đồng sau khi rửa sạch sẽ được xóc muối, bỏ mai và yếm rồi xay nhuyễn, lọc nước. Nguyên liệu sau đó bao gồm thịt lợn nạc, lòng đỏ trứng gà, gia vị khác nhau như tiêu, gừng, ớt, lá nghệ và đặc biệt là vỏ quýt khô.
Hỗn hợp này được trộn theo tỷ lệ chính xác, tạo thành hỗn hợp nhuyễn và mịn với độ sánh vừa đủ. Sau khi tạo hình bằng khuôn, mỗi miếng chả dam nặng khoảng 250 gram sẽ được nướng trên lá chuối tươi.
Quy trình này không chỉ yêu cầu sự tinh tế trong điều chỉnh lửa và thời gian, mà còn đảm bảo hương vị béo ngậy, thơm nồng khi chín.
Thương Mại và Thành Công
Khi chả dam đã được phục hồi, chị Hậu bắt đầu bán sản phẩm với giá 50.000 đồng/miếng. Đặc sản này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của thực khách, không chỉ từ địa phương mà còn từ những người con quê Hưng Nguyên sống xa.
Sản phẩm đã được nhận chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao vào cuối năm 2024, mở ra hướng đi mới cho chị Hậu và thương hiệu chả dam. Ông Phan Xuân Hiệp, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hưng Nguyên, đã khen ngợi sự hiệu quả của cơ sở chế biến chả dam của chị Hậu, cho rằng đây không chỉ khôi phục món ăn truyền thống mà còn tạo ra việc làm cho các lao động tại địa phương.
Chị Hậu hiện đang tiếp tục lên kế hoạch để mở rộng thị trường, tìm kiếm những nhà hàng có thể hợp tác cùng và truyền thông để quảng bá sản phẩm ra xa hơn. Cùng với sự hỗ trợ từ các tổ chức, chính quyền địa phương, chả dam trở thành một trong những sản phẩm nổi bật tại xã Hưng Nguyên.
Tóm lại
Chả dam đã từ một món ăn cứu đói của người dân nghèo, nay đã hồi sinh và lấy lại vị thế như một đặc sản ẩm thực của Nghệ An, không chỉ thu hút thực khách trong nước mà còn tạo ra cơ hội phát triển kinh tế cho người dân địa phương.
